DEM Parti İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek, Türkiye'deki çocuk işçiliği sorununa dikkat çekmek ve çözüm önerileri sunmak amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) bir araştırma önergesi sundu. Önerge, çocukların işçileştirilmesine neden olan yapısal sorunların tespit edilmesini ve iş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocukların durumunun araştırılmasını amaçlıyor.

Çocuk İşçiliği: Türkiye'nin Kanayan Yarası

Çiçek, önergesinde çocuk işçiliğinin temel nedenlerine değinerek, yoksulluk, eğitim olanaklarına erişimdeki zorluklar ve özellikle son dönemde uygulanan mesleki eğitim politikalarının bu sorunu derinleştirdiğini vurguladı. 2012 yılında getirilen 4+4+4 eğitim sistemi ve Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) gibi uygulamaların çocuk işçiliğini teşvik ettiğini belirtti.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2024 yılı verilerine göre, Türkiye nüfusunun yüzde 25,5'ini çocuklar oluşturuyor. Resmi verilere göre, son dört yılda 750 bin çocuk daha işçi olarak kayıtlara geçti. 15-17 yaş grubundaki çocukların işgücüne katılım oranı 2023'te yüzde 22,1 iken, 2024'te yüzde 24,9'a yükseldi. 2020'de 143 bin olan MESEM kapsamındaki çocuk işçi sayısı da 2024'te 504 bine ulaştı. Böylece, 2024 itibarıyla toplam çocuk işçi sayısı resmi olarak 1,5 milyona ulaştı. Kayıt dışı çalışanlarla birlikte bu rakamın 3,5 milyonu bulduğu tahmin ediliyor.

Yasal Düzenlemeler ve Cezasızlık Politikaları

Çiçek, Türkiye'deki ulusal ve uluslararası sözleşmelerin yeterince uygulanmadığını, iş yerlerinde denetim mekanizmalarının etkin olmadığını ve cezasızlık politikalarının çocuk işçi cinayetlerine neden olduğunu ifade etti. İş cinayetinde hayatını kaybeden ve simge isim haline gelen Ahmet Yıldız'ı hatırlattı.

Çiçek, "Türkiye'de ulusal ve uluslararası yasa ve sözleşmelerin yeterli bir biçimde uygulanmaması, iş yerlerinde denetim mekanizmalarının etkin olmaması, cezasızlık politikaları, 4+4+4 eğitim sistemi ve MESEM gibi çocuk işçiliğini teşvik eden uygulamalar, işçileştirilmiş çocukların çalışırken iş cinayeti sonucunda hayatlarını kaybetmelerine neden olmaya devam etmektedir," dedi.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi Verileri

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi'nin raporuna göre, son on iki yılda en az 762 çocuk işçi, iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Özellikle 2025 yılının Nisan ayının ilk iki haftasında farklı iş kollarında çalışan üç çocuk/genç işçi meydana gelen iş cinayetleri sonucu yaşamlarını yitirdi. 17 yaşındaki bir çocuk/genç işçi de hayatına son verdi. Bir başka çalıştırılan çocuk da parmaklarını kaybetti. Türkiye'de her yıl 60-70 civarında çocuk işçi tarımda, sanayide, inşaatlarda, sokaklarda ve daha birçok alanda çalışırken iş cinayetinden ötürü hayatını kaybediyor.

Çözüm Önerileri ve Meclis Araştırması Talebi

Çiçek, sorunun ivedilikle çözülmesi gerektiğini belirterek, şu taleplerde bulundu:

• Çocuk işçileştirilmesine sebep olan politik, sosyal, ekonomik kökenli tüm yapısal sorunların tespiti,
• Eğitimden mahrum edilmiş tüm çocukların eğitim haklarının ücretsiz olarak sağlanarak fırsat eşitliği verilmesi,
• Başta mülteci çocuklar, sokakta yaşamak zorunda bırakılmış çocuklar, kesişimsel ayrımcılığa ve sömürüye uğrayan çocuklar olmak üzere tüm çocukların eşit koşullarda yaşamalarını sağlayacak politikaların geliştirilmesi,
• Çocukları her türlü şiddet ve istismar biçimlerinden koruyacak daha etkin düzenlemelerin yapılması,
• Çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi amacıyla Meclis Araştırması açılması.

Sonuç

DEM Parti'nin Meclis'e sunduğu bu araştırma önergesi, Türkiye'deki çocuk işçiliği sorununa dikkat çekerek, çözüm yolları aranması için önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Önergenin Meclis'te kabul edilip edilmeyeceği ve bu konuda ne gibi adımlar atılacağı merakla bekleniyor. Çocuk işçiliği, sadece Türkiye'nin değil, tüm dünyanın ortak sorunu ve bu sorunun çözümü için ulusal ve uluslararası düzeyde işbirliği yapılması gerekiyor. Çocukların eğitim hakkı, sağlıklı gelişimleri ve güvenli bir geleceğe sahip olmaları için çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi elzemdir.