İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG),12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü vesilesiyle yayımladığı raporla Türkiye'deki çocuk işçiliği sorununu bir kez daha gündeme taşıdı. Rapora göre, 2013-2025 yılları arasında en az 770 çocuk işçi çalışırken yaşamını yitirdi. Derinleşen yoksulluk ve devlet politikalarının etkisiyle artan işçileşme, her yıl ortalama 60-70 çocuğun iş cinayetlerinde can vermesine neden oluyor.

Çocuk İşçi Ölümlerinde Korkunç Artış

İSİG Meclisi, AKP/Cumhur İttifakı döneminde uygulanan neoliberal politikaların çocuk işçiliğini artırdığını belirtiyor. Resmi verilerin gerçeği yansıtmadığı ve sorunu gizlemeye çalıştığı eleştirisi yapılıyor. Raporda yer alan bilgilere göre, son on iki buçuk yıldaki çocuk işçi ölümleri şu şekilde sıralanıyor:

• 2013: 59
• 2014: 54
• 2015: 63
• 2016: 56
• 2017: 60
• 2018: 67
• 2019: 67
• 2020: 67
• 2021: 62
• 2022: 62
• 2023: 54
• 2024: 71
• 2025 (İlk beş ay): 28

Bu veriler, Türkiye'de çocuk işçiliğinin ne kadar yaygın ve tehlikeli olduğunu açıkça gösteriyor. Hayatını kaybeden çocuk işçilerin yaş dağılımı da durumu daha da vahim hale getiriyor. Ölenlerin %34'ü (261 çocuk) 5-14 yaş arasında, %66'sı (509 çocuk) ise 15-17 yaş aralığında bulunuyor. Bu durum, Türkiye'de çalışması yasak olan yaşlarda çalıştırmanın, tehlikeli iş kollarında istihdamın ve denetimsizliğin had safhada olduğunu gösteriyor.

Kız Çocukları ve Göçmenler Daha Fazla Risk Altında

Raporda, çocuk işçi ölümlerinde kız çocukları, genç kadınlar ve göçmenlerin daha fazla risk altında olduğu belirtiliyor. İş cinayetlerinde kadın işçi ölüm oranı %7, göçmen işçi ölüm oranı %5 iken, 5-14 yaş grubunda ölen çocuk işçilerin %20'sinin kız çocuğu, %12'sinin ise göçmen çocuk olduğu belirtiliyor. 15-17 yaş grubunda ise ölen çocuk işçilerin %11'inin genç kadın ve yine %11'inin göçmen (büyük çoğunluğu Suriyeli) olduğu kaydediliyor.

En Çok Ölüm Nedenleri ve Riskli Şehirler

Çocuk işçi ölüm nedenlerinde trafik ve servis kazaları ilk sırada yer alıyor. Özellikle mevsimlik tarım işçisi çocukların taşındığı araçlardaki kazalar ve moto kurye çocuk ölümleri dikkat çekiyor. 5-14 yaş çocuk işçi ölümlerinde boğulmalar önemli bir nedenken, 15-17 yaş grubunda ezilmeler ve yüksekten düşmeler yaygın ölüm nedenleri arasında. Şiddet ise özellikle 5-14 yaş grubundaki korunmasız çocukların karşılaştığı bir ölüm nedeni olarak raporda yer alıyor.

Çocuk işçi ölümlerinin en çok meydana geldiği şehirler ise 5-14 yaş grubunda Gaziantep, Şanlıurfa, Konya, İstanbul, Samsun ve Adana; 15-17 yaş grubunda ise İstanbul, Şanlıurfa, Adana, Gaziantep, Antalya ve Konya olarak sıralanıyor. Şanlıurfa'nın tarımın merkezi ve mevsimlik çocuk işgücünün ana kaynağı olduğu, İstanbul'un ise sanayi, inşaat ve hizmetlerin beşiği olduğu belirtiliyor.

İSİG Meclisi, çocuk işçiliğinin "geçici bir olgu değil, bilinçli sistematik bir ucuz emek sömürüsü" olduğunu vurguluyor. Çocuk işçiliği ile mücadele için üç temel talep dile getiriliyor: Çocuk işçilik yasaklanmalı, mesleki öğrenim çocuk gelişimine uygun bir biçimde planlanmalı ve kamusal kurallar çerçevesi içinde olmalıdır. Eğitim her kademede parasız olmalı ve yaşam alanları çocukların gelişimine uygun hale getirilmelidir.

Türkiye'de çocuk işçiliği sorunu, derinleşen yoksulluk, eğitimdeki eşitsizlikler ve denetimsizlik gibi birçok faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkıyor. Bu sorunun çözümü için devletin, sivil toplum kuruluşlarının ve toplumun tüm kesimlerinin birlikte hareket etmesi gerekiyor. Aksi takdirde, her yıl yüzlerce çocuk işçi hayatını kaybetmeye devam edecek ve Türkiye'nin geleceği kararmaya başlayacaktır.